Czy warto montować odkurzacz centralny? Wady i zalety urządzenia

Wielu inwestorów na etapie uzbrajania domu w instalacje, zadaje sobie następujące pytanie: „Czy warto montować odkurzacz centralny?”

Nasza odpowiedz brzmi, TAK! Za centralnym odkurzaczem stoją zdecydowanie same plusy 😉

Poniższe artykuły rozwieją wszelkie Państwa wątpliwości i przybliżą Was do decyzji instalacji tego urządzenia.

Czy warto montować odkurzacz centralny? Wady i zalety urządzenia

Odkurzacz centralny kosztuje więcej, ale ma lepszą wydajność. Odkurzacz centralny jest droższy, ale bardziej cichy, a dodatkowo od jego pracy nie unosi się obok

Przed takim pytaniem stają niektórzy inwestorzy, którzy przed wprowadzeniem się do nowego domu dyskutują o tym, czy warto zamontować odkurzacz centralny. Najlepiej zobrazować to poprzez przeanalizowanie wad i zalet tego rozwiązania.

Wygodny i uniwersalny

Ciężko szukać powodów do narzekań przez przyszłych użytkowników odkurzacza centralnego. Wszyscy zgodnie powiedzą, że odkurzacz centralny równa się wygodzie i komfortowi, a samo sprzątanie jest bardziej skuteczne. Co więcej – sprzątanie jest ciche pod warunkiem, że jednostka centralna odkurzacza jest zamontowana prawidłowo, głównie w przypadku dużych silników dla większych domów. Zaleca się więc montowanie systemu centralnego odkurzania na przykład w garażu. Samo odkurzanie nie wiąże się z charakterystycznym i znanym nam dźwiękiem „wciągania” powietrza, ale należy zamontować tzw. wyrzutnie na wysokości około 20 cm na powierzchnią, ponieważ wtedy usuwane powietrze uderza w ziemię, co wytłumia hałas.

Usuwanie śmieci nie będzie kłopotem

Pojemnik w odkurzaczu centralnym może starczyć nawet na 6-8 miesięcy, a to wiąże się z brakiem konieczności częstego czyszczenia i usuwania brudów z pojemnika. Jeśli już tak się stanie, to pozbycie się śmieci jest czynnością banalną ze względną na prostą konstrukcję odkurzacza. Aby to zrobić, wystarczy odpiąć specjalne uchwyty mocujące, a następnie usunąć pojemnik. Gdy pojemnik ma foliowy worek, wtedy wystarczy go wyjąć i zastąpić nowym.

Oszczędność czasu

W tym momencie zapewne wielu użytkowników odkurzaczy się uśmiechnie. Odkurzacz centralny to ogromna oszczędność czasu – zapewnia to odpowiednia konstrukcja odkurzacza. Nie trzeba wtedy nosić do ze sobą z pokoju do pokoju, ponieważ wystarczy włożyć wąż ssący do gniazda w ścianie i rozpocząć pracę. Sam wąż jest na tyle długi, może mieć nawet do 15 metrów, dlatego umożliwia to sprzątnięcie z jednego gniazda nawet kilku pomieszczeń. Dodatkowym plusem jest fakt, że takiej długości wąż ułatwia usunięcie kurzu z wysoko znajdujących się powierzchni, na przykład karniszy, żyrandoli, półek. Ze zwykłym odkurzaczem nie byłoby to łatwe – potrzebna byłaby druga osoba, która przytrzyma sprzęt wyżej.

Odkurzacz centralny zapewnia też zdrową cyrkulację powietrza, dzięki czemu powietrze w domu jest pozbawione kurzu. Jest też polecany alergikom – odkurzacz centralny oczyszcza w czasie pracy powietrze w pomieszczeniu, co zmniejsza zawartość w nim alergenów.

Niestety jest drogi

Odkurzacz centralny to niestety drogi sprzęt. Cały system to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych w zależności od modelu, producenta i dodatkowych elementów. Sam montaż to wydatek około 1.000 zł, dodatkowo uśredniona cena jednostki centralnej to około 2.500 złotych, wąż około 800 złotych, gniazdo ssące około 80 zł za sztukę i szczotki około 100 zł za sztukę. Oczywiście, nie brakuje jeszcze droższych modeli.

Można spróbować zamontować system samemu, ale nie jest to „zabawa” dla każdego. Taki montaż w zasadzie składa się z dwóch etapów – pierwszym jest ułożenie rur odkurzacza w ścianach, drugim zakupienie i zainstalowanie jednostki centralnej oraz innych akcesoriów. Instalacja podciśnieniowa składa się z rur PVC o odpowiedniej średnicy. Powinny one być rozlokowane w liniach prostych tak, aby zminimalizować opór powietrza w trakcie odkurzania.

Kolejną wadą, poza ceną i drogimi montażem, jest koszt serwisu. Jeśli dojdzie do zapchania się rury na skutek niewłaściwego używania (np. odkurzania gruzu, wciągania wody), naprawienie usterki może sprawić sporo kłopotu i być wysokim wydatkiem.

Systemy odkurzania centralnego różnych firm są kompatybilne, a więc do większości instalacji pasuje prawie każda jednostka centralna. Jak ją zatem wybierać, skoro można wybrać każdą? Na pewno warto uwzględnić konstrukcję urządzenia, rodzaj zastosowanej w nim filtracji oraz wielkość jego silnika.

Zanim skupimy się na wyborze jednostki centralnej, kilka słów o całej instalacji. Instalacja odkurzania centralnego składa się z niżej opisanych elementów.

Rury ssące ukryte w ścianach – prowadzone już na etapie budowy domu (przed ułożeniem instalacji elektrycznej, wodociągowej i kanalizacyjnej, i – co istotne – przed wykonaniem ogrzewania podłogowego), kiedy łatwo wybrać optymalną trasę przewodów. Rury ssące mają średnicę około 55 mm (2 cale) i są wykonane z tworzywa sztucznego. Łączy się je specjalnym klejem.

Gniazda ssące – montowane na tym samym etapie co rury ssące. Ich liczbę i rozmieszczenie planuje się tak, by po podłączeniu do nich węża (zwykle długości 9 m, choć można też wybrać 7,5-metrowy) można było dotrzeć do każdego miejsca w domu.

Gniazda umieszcza się w korytarzach lub przedpokojach – tam, gdzie nie planujemy ustawiać mebli ani innych sprzętów – najlepiej w ścianie przy ościeżnicach drzwi, tuż nad podłogą.

Jednostki centralne różnią się wielkością, mocą, rozwiązaniami konstrukcyjnymi, metodą filtracji powietrza, okresem gwarancji, a w konsekwencji także ceną. Jaki model więc wybrać?

CYKLON CZY WOREK?

Pierwszym kryterium wyboru jednostki centralnej nie jest – wbrew pozorom – moc i jej dostosowanie do rozmiarów instalacji, lecz konstrukcja urządzenia i zastosowana w nim metoda filtracji zebranych zanieczyszczeń, która może być cykloniczna albo workowa. To te parametry decydują bowiem o skuteczności działania całego systemu.

Odkurzacz z separatorem cyklonicznym. Do oddzielania kurzu od powietrza jest w nim wykorzystane działanie siły odśrodkowej. Dzięki odpowiedniej konstrukcji jednostki centralnej kurz opada do zbiornika na śmieci, a oczyszczone powietrze jest wydmuchiwane na zewnątrz domu. Zaletą tego rozwiązania jest stała wydajność jednostki centralnej bez względu na ilość kurzu zgromadzonego w zbiorniku. Aby poprawić skuteczność filtracji powietrza, niektórzy producenci stosują dodatkowe filtry, np. elektrostatyczne (najczęściej wykonane z tworzywa) lub papierowe.

Odkurzacz z separacją workową. Powietrze oddziela w nim od zasysanego kurzu worek z tkaniny. Przykładem takiego rozwiązania jest np. worek odwrócony, który w czasie pracy jest podrywany przez zasysane przez silnik powietrze i w takiej pozycji pracuje tak jak worek w odkurzaczu przenośnym.

Po wyłączeniu silnika jednostki centralnej, pod wpływem grawitacji worek opada nad zbiornik na śmieci i teoretycznie oczyszcza się z zebranego kurzu (stąd jego nazwa). Niestety w praktyce worki te opadają powoli, gdyż powoli zatrzymuje się silnik odkurzacza, więc i przepływ powietrza zmniejsza się stopniowo. Wskutek tego worki odwrócone oczyszczają się tylko z ciężkich frakcji, a drobny pył, który je najbardziej zapycha, trzeba wytrzepywać ręcznie.

W jednostce centralnej jest również pojemnik na kurz, który trzeba systematycznie opróżniać. Objętość pojemnika wynosi od 26 do 30 litrów. Ze względów higienicznych, niezależnie od pojemności i stopnia zapełnienia zbiornika, powinno się go opróżniać nie rzadziej niż raz na trzy miesiące.

Uwaga! W obudowie cyklonicznych jednostek centralnych nie może być zamontowane gniazdo ssawne, bo zaburzałoby ono separację cykloniczną. Jeśli więc widzimy odkurzacz z gniazdem ssawnym, bądźmy pewni, że nie jest to urządzenie z filtracją cykloniczną, lecz zazwyczaj jednostka wyposażona w worek odwrócony.

KOMPAKT CZY SPLIT

Kolejny wybór dotyczy konstrukcji odkurzacza, która może być kompaktowa lub rozdzielona, popularnie nazywana split. Odkurzacze typu split mają w oddzielnej obudowie silnik i w osobnej – filtry i zbiornik na kurz.

Dzięki temu wyposażone są w dodatkowy filtr włosów i większą komorę cykloniczną, mają też większą sprawność. Ze względu na łatwy dostęp do filtrów, ich obsługa jest zdecydowanie prostsza niż kompaktowych jednostek centralnych.

Niestety odkurzacze o konstrukcji split zajmują więcej miejsca niż kompaktowe i są droższe. Zawsze wyposażone są w separator cykloniczny.

DŁUGOŚĆ INSTALACJI

Po podjęciu decyzji, czy odkurzacz ma być cykloniczny lub workowy, kompaktowy czy split, jego parametry dopasowuje się do wielkości instalacji, w której będzie pracował. Najważniejszym parametrem jest maksymalna długość instalacji, jaką może obsłużyć dana jednostka.

Parametr ten, podawany jako maksymalna długość przewodu magistralnego, nie jest tylko sumą długości rur od wydechu do najdalszego gniazdka, ale również sumą oporów miejscowych, takich jak kolana i trójniki, zamienioną na opory liniowe, czyli na odpowiadające im długości przewodów instalacyjnych; np. kolano 90° odpowiada oporom, jakie stawia prosta rura długości 3 m.

Pamiętajmy, że przy obliczaniu długości instalacji uwzględnia się tylko długość od najdalszego gniazdka do wydechu. Nie sumuje się długości całej instalacji.

SILNIK SILNIKOWI NIERÓWNY

Jest wiele typów silników do odkurzaczy centralnych, pomimo że większość z nich jest produkowana przez jednego producenta. Najpopularniejsze są dwa rodzaje silników:

• przelotowe, chłodzone powietrzem zasysanym w trakcie sprzątania,
• bypassowe, w których powietrze zasysane przez odkurzacz jest oddzielone od powietrza chłodzącego silnik.

Silniki bypassowe są zawsze głośniejsze od przelotowych. Fizyczna wielkość silnika opisana jest średnicą jego wirnika. Jej wymiar podaje się w calach i wynosi: 5,7 (14,48 cm), 7,2 (18,29 cm) lub 8,4 cala (21,34 cm).

Największe jednostki centralne wyposażane są w zestawy dwóch silników, które pracują równolegle. Odkurzacze kompaktowe z racji swoich rozmiarów mogą pomieścić dwa silniki o średnicy wirnika 14,48 cm. W odkurzaczach split montuje się po dwa silniki 18,29 cm zamontowane naprzeciwko siebie.

STAL LUB PLASTIK

Jednostki centralne wykonane są z plastiku lub metalu. Metalowe są cięższe i czasami brzydsze, lecz ze względu na to, że metal zdecydowanie lepiej przewodzi ciepło, silnik takiej jednostki centralnej jest lepiej chłodzony, co przedłuża jego trwałość.

ZDALNE STEROWANIE

Wszystkie odkurzacze centralne przystosowane są do zdalnego włączania systemu. Najbardziej niezawodne jest wykorzystanie niskonapięciowej instalacji sterującej ułożonej razem z instalacją rurową, w trakcie budowy domu.

Produkuje się też systemy obsługiwane pilotem radiowym lub falami dźwiękowymi. Są one drogie i wymagają kosztownych akcesoriów dodatkowych, dlatego stosuje się je zwykle jako rozwiązanie ratunkowe w razie uszkodzenia instalacji niskonapięciowej (lub – co też się zdarza – gdy wykonawca zapomni ją ułożyć). Jednostki centralne wyposażone w gniazdo ssawne mają na obudowie wyłącznik ręczny.

MOC I PODCIŚNIENIE

Producenci podają wiele parametrów opisujących wydajność jednostek centralnych. Najczęściej są to moc i wartość wytwarzanego podciśnienia.

Uwaga! Pamiętajmy, że podawane podciśnienie mierzone jest przy zamkniętym przepływie powietrza i w takich warunkach jest największe. Podczas sprzątania nigdy takiej wielkości nie osiągniemy, gdyż z charakterystyki pracy silnika w odkurzaczu wynika, że im większy przepływ powietrza jest generowany przez silnik, tym mniejsze podciśnienie wytwarza i odwrotnie, wraz ze wzrostem przepływu powietrza spada podciśnienie generowane przez silnik i odwrotnie.

Producenci podają również parametry, których wielkości w warunkach nielaboratoryjnych nie można zmierzyć, np. przepływ powietrza lub parametr będący w uproszczeniu iloczynem przepływu i podciśnienia nazywany z angielskiego airwatt, co tłumaczone jest jako moc ssąca. Niestety wielkość owej mocy ssącej nie wynika wprost z parametrów przepływu i podciśnienia podawanych w kartach katalogowych poszczególnych urządzeń, więc nie można jej zweryfikować.

Dlatego należy z rezerwą podchodzić do tych informacji. Większość danych opisujących wydajność odkurzaczy centralnych zawiera wielkości generowane przez same silniki. Po zamontowaniu silnika w obudowie i pokonaniu różnych innych oporów, np. filtrów czy tłumika, będą one niższe. Pamiętajmy też, że parametry jednostki centralnej drastycznie spadają, gdy zapchane są filtry.

KOSZTY

Związek między wydajnością urządzeń a ich ceną może się wydawać nielogiczny. Czasami urządzenia o lepszych parametrach mają niższą cenę, nawet w ofercie jednego producenta. Różnice te wynikają z konstrukcji jednostki centralnej i przewidywanej żywotności silników. Obecne technologie produkcji pozwalają na osiąganie dużych wydajności z niewielkich i niedrogich silników, lecz pewnych praw fizyki nie da się oszukać i silniki te są mniej trwałe, bo mają niższą żywotność. Duże silniki o długiej żywotności montowane w odkurzaczach cyklonicznych są niestety drogie.

Odzwierciedleniem żywotności silnika jest gwarancja producenta. Na duże i sprawdzone konstrukcje niektóre firmy dają nawet 7 lat gwarancji.

AKCESORIA DODATKOWE

Dla uatrakcyjnienia oferty producenci coraz częściej dodają do jednostek centralnych dodatkowe elementy wyposażenia, niespotykane kilka lat temu. Jednym z takich ulepszeń są elektroniczne wyświetlacze podające różne parametry jednostek centralnych i przypominające o wymianie filtrów lub szczotek w silniku.

Takie „gadżety” niestety sporo kosztują, są też w systemach odkurzania dodatkowymi elementami elektronicznymi, które mogą się popsuć.

Odkurzacze, w których zastosowano plastikowy zbiornik na śmieci, czasami wyposażone są w małe przezroczyste „okienka”, przez które widać ilość zmagazynowanego kurzu.

Inne jednostki mają tzw. szczeliny dekompresyjne, które pozwalają włożyć do zbiornika na kurz zwykły worek foliowy, bez obawy o jego poderwanie przez silnik. Jest to wygodne rozwiązanie, gdyż eliminuje ryzyko zakurzenia pomieszczenia podczas wysypywania kurzu ze zbiornika.

CZAS NA WYBÓR

Od wyboru jednostki centralnej będzie zależało nasze zadowolenie z działania całego systemu.

Jeśli pod koniec budowy trzeba na nią wydać przysłowiowe ostatnie grosze, musi to być urządzenie najtańsze, a więc jednostka wyposażona w worek odwrócony.

Ci, dla których najważniejsza jest wygoda użytkowania odkurzacza, powinni wybrać jednostkę cykloniczną o rozdzielonej budowie, a więc typu split.

Do małych domów, gdzie często jednostka centralna zamontowana jest w bliskim części mieszkalnej pomieszczeniu gospodarczym, lepiej zamontować wyciszone jednostki z silnikami przelotowymi, które obecnie mają coraz większe wydajności.

Właściciele dużych rezydencji będą zainteresowani jednostkami dwusilnikowymi w konstrukcji split. To dla nich powstała oferta z jednostkami z silnikiem o średnicy 8,4 cala (21,34 cm), którego wydajność jest prawie tak duża jak kompaktowych odkurzaczy dwusilnikowych.

Uwaga!Przed podjęciem decyzji radzimy sprawdzić długość gwarancji oferowanych produktów i upewnić się, czy nie jest ona uwarunkowana okresowymi płatnymi przeglądami urządzenia.

• ODPOWIEDNI WYBÓR JEDNOSTKI CENTRALNEJ
• WADY I ZALETY CENTRALNEGO ODKURZACZA